Włoski przemysł ma pewną reputację. Z jednej strony kreatywność, elastyczność, błysk geniuszu. Z drugiej – słynny chaos, opóźnienia i swobodny stosunek do ustalonych harmonogramów. Ale czasem w Lombardii ktoś najwyraźniej odstawia espresso, mówi hold my aperitivo! i tworzy projekt, który robi wrażenie nawet na najbardziej poukładanych inżynierach z Północy.
Tak właśnie było z MADE4LO, jednym z najbardziej ambitnych, kompletnych i skoncentrowanych projektów addytywnych we Włoszech. Poznaj spektakularny przykład włoskich innowacji w druku 3D z metalu.
Czym jest MADE4LO? Wizja kompletnego łańcucha produkcyjnego druku 3D z metalu made in Lombardy
MADE4LO (Metal Additive for Lombardy) to ogromne przedsięwzięcie, które połączyło lombardzki ekosystem przemysłowy: kilkanaście firm, dwie uczelnie, laboratoria i organizacje techniczne działające w ramach stowarzyszenia AFIL Associazione Fabbrica Intelligente Lombardia.
Cel był odważny:
➡️ zbudować pełny łańcuch produkcyjny druku 3D z metalu, w całości oparty na włoskich firmach i włoskim know-how.
➡️ stworzyć coś w rodzaju fabryki rozproszonej (fabbrica diffusa), w której każdy etap procesu, od proszku po gotowy komponent, pozostaje w obrębie regionu Lombardia.
Projekt był finansowany m.in. przez region Lombardia (3,5 mln € na 6,6 mln € budżetu) i trwał 2,5 roku.
W efekcie powstały dwa patenty, przeprojektowano dwa skomplikowane komponenty, a włoski sektor metalworking wzbogacił się o nowe rozwiązania z zakresu addytywnego wytwarzania komponentów metalowych. To nie było dopisanie prototypu do prezentacji PowerPoint. To była realna produkcja, testy, iteracje, błędy, poprawki i… sporo laserów.
Lombardia od lat buduje swoją pozycję lidera w europejskim przemyśle — nie tylko dzięki projektom takim jak MADE4LO, ale także dzięki firmom z wieloletnią tradycją inżynieryjną, czego świetnym przykładem jest historia technologii hamulców Brembo.
Od proszku do gotowego detalu. Kompletny cykl druku 3D z metalu, krok po kroku
W ramach MADE4LO opracowano technologię, która obejmuje cały proces:
- wytwarzanie proszku metalowego (również z recyklingu),
- drukowanie elementów w technikach SLM i LMD,
- obróbkę cieplną,
- obróbkę hybrydową (łączącą przyrostową i ubytkową),
- testy funkcjonalne gotowych części.
To rzadko spotykane podejście. Nawet globalni gracze często specjalizują się w jednym segmencie (np. proszek albo druk), a tu Włosi powiedzieli: robimy wszystko.
Jak na naród o opinii chaotycznego, było to imponująco spójne i procesowe.
Dwa flagowe komponenty: miedziany wtryskiwacz i… rura motocyklowa drukowana 12 godzin
W MADE4LO przeprojektowano dwa elementy tak, by można je było wytwarzać metodami addytywnymi:
1. Wtryskiwacz tlenu do pieców łukowych (EAF)
Materiał: czysta miedź
Technologia: SLM (selective laser melting)
Dlaczego to ważne?
Miedź jest trudnym materiałem do druku 3D ze względu na wysoką przewodność cieplną.
Wydrukowanie działającego wtryskiwacza to duże osiągnięcie inżynieryjne.
2. Rura układu wydechowego do włoskiego motocykla
Technologia: LMD (laser metal deposition)
Czas druku: 12 godzin
Długość gotowego elementu: 450 mm
LMD to idealne rozwiązanie dla dużych i masywnych elementów.
W tym przypadku wyzwaniem były gabaryty i geometria, ale Włosi dopięli swego.
Zajrzyj do wnętrza drukarki 3D, aby podejrzeć proces wytwarzania detalu metodą przyrostową:
Włosi potrafią. A jeśli nie potrafią, to zadzwonią na Politechnikę w Mediolanie
Kluczowy wkład w projekt wniosły dwie uczelnie:
- Politecnico di Milano
- Università di Pavia
Uczelnie udostępniły:
- laboratoria,
- zaawansowane drukarki,
- oprogramowanie,
- zespoły badawcze.
To właśnie w tych laboratoriach powstawały próby, prototypy i pierwsze testy.
(Zdjęcie z archiwów La Fondazione Politecnico di Milano.)
MADE4LO od kuchni: co robiły poszczególne firmy? „Silna Lombardzka Liga” w akcji
Projekt był fascynujący także dlatego, że każda firma wnosiła coś unikalnego. To jak drużyna Avengersów, tylko zamiast peleryn – kombinezony i szlifierki.
ABB Italia – produkcja rozpraszacza ciepła drukowanego z metalu
Fabryka ABB w Dalmine (Bergamo) to jedno z najbardziej zaawansowanych miejsc produkcji automatyki we Włoszech.
W MADE4LO firma:
- opracowała jeden, lekki korpus radiatora (zamiast konstrukcji złożonej z wielu części),
- zoptymalizowała geometrię pod kątem przewodnictwa ciepła,
- testowała rozwiązania wpisujące się w strategię „Lighthouse Plant”.
Cel ABB jest jasny: drukować części wtedy, gdy są potrzebne, bez magazynowania ton zapasów.
Brzmi jak marzenie każdej fabryki.
Streparava – korbowody i wałki rozrządu z metalu drukowane na zamówienie
Firma z Brescii, znana m.in. z zawieszeń sprzedawanych do 30 krajów, przetestowała dwie techniki:
SLM – selective laser melting, selektywne topienie laserowe
Efekt:
➡️ korbowód z tytanu lżejszy o 15%
➡️ przy zachowaniu doskonałych parametrów mechanicznych
LMD – laser metal deposition, laserowe osadzanie metalu
Wykorzystane do:
➡️ opracowania nowego wałka rozrządu o spersonalizowanych parametrach
Streparava widzi w druku 3D sposób na:
- szybsze prototypowanie,
- elastyczniejsze dostawy,
- większą personalizację produktów.
GFM srl – druk 3D jako metoda naprawy drogich komponentów
Brzmi futurystycznie, ale tak, już teraz można ratować łopatki turbin drukiem 3D.
GFM:
- drukuje części zastępcze na podstawie cyfrowego bliźniaka,
- wykorzystuje hybrydowe maszyny DMG Mori (w tym Lasertec 65 3D Hybrid),
- uruchomiła we Włoszech Additive Technology Center.
Firma specjalizuje się w ultra-precyzyjnych komponentach do turbin gazowych, a ostatnio także lotnictwa.
Tam granice tolerancji to dziesiąte części milimetra.
Druk 3D w takim świecie to game changer.
Camozzi – włoski gigant od automatyki i… największych drukarek 3D na świecie
Camozzi Automation skupia się na dwóch obszarach:
1. Druk 3D dużych gabarytów
Dzięki przejęciu amerykańskiej firmy Ingersoll, Camozzi produkuje dziś:
➡️ największe drukarki 3D na świecie
➡️ obrabiające elementy 6 × 4 × 2 m
➡️ hybrydowe 5-osiowe bestie non stop frezujące i drukujące
➡️ wykorzystywane głównie w lotnictwie i kosmosie
2. Czujniki do monitorowania procesu druku
Zbieranie danych w czasie rzeczywistym = mniejsza liczba zatrzymań maszyn.
Tenova – proszek z recyklingu, czyli zamknięcie cyklu w duchu zrównoważonej produkcji
Tenova, koordynator projektu, opracowała technologię wytwarzania proszku metalowego z:
- braków produkcyjnych,
- komponentów przeznaczonych do recyklingu.
Proces obejmuje:
- topienie w piecu łukowym EAF,
- obróbkę w piecu próżniowym,
- granulację proszku.
Oznacza to, że nawet pierwszy etap produkcji (pozyskanie surowca) pozostaje w Lombardii.
Wszystkie powyższe rozwiązania to technologie prezentowane na targach Lamiera. Warto je odwiedzić, aby trzymać rękę na branżowym pulsie.
A więc udało się. MADE4LO potwierdził, że włoski przemysł potrafi działać jak szwajcarski zegarek (kiedy chce)
MADE4LO to nie tylko sukces technologiczny.
To także:
- potwierdzenie dominującej roli Lombardii w transformacji Przemysłu 4.0,
- dowód, że Włosi potrafią połączyć design + innowację + zrównoważoną produkcję,
- przykład, że druk 3D z metalu może funkcjonować jako kompletny ekosystem przemysłowy,
- pokaz siły współpracy firm, uczelni i regionu.
MADE4LO pokazuje, że włoska inżynieria, kreatywność i zdolność łączenia różnych kompetencji w innowacyjne projekty w Lombardii i innych regionach potrafią wynieść przemysł na światowy poziom. I to właśnie dzięki takim projektom Włochy pozostają w ścisłej czołówce technologii addytywnych.
ZOBACZ TEŻ:
Packaging Valley w regionie Emilia-Romania – włoski klaster technologii opakowaniowych i jeden z najciekawszych ekosystemów przemysłowych w Europie.
Jak obniżyć koszty tłumaczenia dokumentacji technicznej – praktyczne wskazówki dla firm przemysłowych, które chcą optymalizować proces tłumaczenia instrukcji, specyfikacji i dokumentów projektowych.
Ekologiczne siatki do pakowania małży z Apulii – innowacyjny projekt włoskich firm i uczelni, którego celem jest opracowanie biodegradowalnych polimerów do produkcji opakowań stosowanych w akwakulturze.
