16 lutego 2022 r. minister kultury Włoch, Dario Franceschini, ogłosił oficjalnie miasto Ivrea włoską stolicą książki na rok 2022. Ivrea pokonała piętnaście innych miast zgłoszonych do konkursu i została trzecią włoską stolicą książki w historii (pierwszą była miejscowość Chiari w roku 2020, a w 2021 tytuł stolicy książki dzierżyło miasto Vibo Valentia).
Przez cały rok w mieście odbywać się będą imprezy, wystawy, spektakle oraz inne ciekawe wydarzenia związane zarówno z książką jako taką, jak i z historią miasta. A ponieważ w 2018 r. obszar XX-wiecznego miasta przemysłowego w Ivrei został wpisany na listę światowych obiektów UNESCO, program kulturalno-artystyczny jest wyjątkowo bogaty i nie sposób uczestniczyć w każdym wydarzeniu.
Rozpoczęcie roku pod znakiem włoskiej stolicy książki Ivrea świętowała czerwcową, magiczną paradą. Czy też raczej świecką procesją, jak to określiła Costanza Casali, radna ds. kultury. Imprezę poprowadził pochodzący z Ivrei Cosmo, piosenkarz, DJ i producent, we współpracy z muzycznym kolektywem Ivreatronic. Było kolorowo, głośno i literacko. Podczas przystanków aktorzy czytali fragmenty książek znanych pisarzy, m. in. Fosco Marainiego, Natalii Ginzburg czy Gabriela Garcii Marqueza.
Późnym popołudniem można było wypić aperitif z ulubiony pisarzem lub pisarką, a potem zjeść z nimi kolację. W wielu księgarniach odbywała się bowiem noc książek. Tam właśnie pojawiali się na zmianę uczestniczący w wydarzeniu twórcy, gotowi przy kieliszku prosecco porozmawiać z czytelnikami o książkach lub innych nurtujących tematach związanych z kulturą. Wieczorem, w kilku restauracjach i tawernach zorganizowano możliwość wspólnego posiłku z artystami. Lisa Parola, Beppe Fenoglio, Dario Voltolini, Valeria Tron i inni twórcy spotkali się na kolacji z mieszkańcami miasta. Rezerwacje rozeszły się jak ciepłe bułeczki i bardzo szybko nie było już wolnych miejsc.
W lipcu Ivrea gościła San Gaudenzio Book Festival. Przez trzy dni, w późnobarkowym kościele San Gaudenzio odbywały się spotkania autorskie, prezentacje książek dla osób z niepełnosprawnościami czy spotkania z przewodnikami turystycznymi regionu.
Jedną z prezentowanych pozycji była książka Le fiabe di Guido Gozzano wydawnictwa Baima Ronchetti. Jest to zbiór bajek włoskiego prozaika i poety, Guido Gozzano, o którym zajmująco opowiada we wstępie prof. Rosanna Tappero. Twórczość Gozzano to klasyka włoskiej literatury i poezji, a jego bajki zostały przez niektóre szkoły włączone do programu nauczania.
Inną ciekawą książką zaprezentowaną podczas festiwalu była Meravigliosa Italia. Piemonte, Valle d'Aosta, Piero Abrate. Jak mówi autor: "przewodników o Piemoncie i o Valle d'Aosta jest wiele, dlatego w mojej książce, oprócz uroków przyrody i architektury chciałem pokazać coś więcej". Przewodnik proponuje zatem malownicze trasy turystyczno-winiarsko-gastronomiczne. W każdym z odwiedzanych miejsc można skosztować miejscowego specjału lub wina, serwowanego w crutin, małych, tradycyjnych, lokalnych piwnicach.
Sierpień należał do Ivrea Summer Festival, który odbył się również rok wcześniej. Tegoroczna edycja została połączona z programem przygotowanym z okazji Włoskiej Stolicy Książki i odbywała się pod hasłem ...A riveder le stelle. Na dziedzińcu muzeum miejskiego można było oglądać spektakle teatralne, filmy oraz uczestniczyć w prezentacji książek. W ramach wydarzenia odbyła się 42. edycja Open Papyrus Jazz Festival, łączącego muzykę z tańcem, literaturą, malarstwem i fotografią.
Jednym z najważniejszych wydarzeń odbywających się w ramach Włoskiej Stolicy Książki w tym roku jest wystawa Dwanaście książek na dwanaście miesięcy. Ekspozycja w Muzeum Miejskim Garda obejmuje trzynaście (tak, trzynaście, a nie dwanaście) książek z kultowej serii wydawniczej, której pomysłodawcą był Giorgio Soavi, pisarz, poeta i dziennikarz, a także designer w firmie Olivetti.
Prezentowane książki należą do tzw. libri strenna, czyli serii przeznaczonej na prezenty bożonarodzeniowe. To książki wydawane od 1972 r. przez Olivetti, niedostępne w księgarniach. Każdego roku wychodził jeden tytuł, czasem dwa. Były to zawsze przepięknie ilustrowane, klasyczne historie, do których ilustracje tworzyli artyści współcześni.
Historia tej prezentowej serii rozpoczyna się od Pinokia Carla Collodiego z ilustracjami Rolanda Topora. Wśród późniejszych wydawnictw była Przemiana Franza Kafki, zilustrowana przez Jeana Michela Folona, Alicja w krainie czarów Lewisa Carrolla, z czarno-białymi ilustracjami Kaneko Kuniyoshi oraz Stary człowiek i morze z ilustracjami Hugo Nespolo. Folon zilustrował w tej serii również Kroniki marsjańskie.
Dziś libri strenna są poszukiwane przez kolekcjonerów. Warto więc wybrać się na tę wystawę podczas pobytu w Ivrei.
Igor Mitoraj jest artystą znanym i bardzo cenionym we Włoszech. 21 lipca miała miejsce inauguracja mini (a może jednak maxi?) wystawy dwóch jego dzieł, która nosi tytuł Mitoraj. Mito e letteratura. Kto przyjdzie na Piazza Ottinetti, będzie miał możliwość podziwiania Ikarii oraz Hermanos.
Rzeźby można oglądać do 27 listopada 2022 r.
Na zakończenie wydarzenia Ivrea 2022: Włoska Stolica Książki planowane jest opracowanie do końca roku Manifestu w sprawie przyszłości książek. Manifest ma w założeniu pomóc w wyodrębnieniu najlepszych rozwiązań dla przyszłego czytelnictwa. Projekt przewiduje udział wszystkich, którym przyszłość książek leży na sercu. Wydawcy, pisarze, nauczyciele oraz czytelnicy mogą zgłaszać swoje uwagi w specjalnym kwestionariuszu. Wszystkie zostają uważnie przeczytane i posłużą do opracowania Manifestu.
Nie sposób wymienić choćby połowy wydarzeń odbywających się w ramach Włoskiej Stolicy Książki. Samych festiwali literackich jest kilka. Koncerty, prezentacje, wystawy, wydarzenia dla dzieci czy happeningi odbywają się bez przerwy. Wystarczy wyjść na ulicę, aby trafić na coś interesującego. Ponieważ Ivrea będzie włoską stolicą książki jeszcze przez kilka miesięcy, warto odwiedzić to miasto, jeżeli będziesz w pobliżu. Na oficjalnej stronie wydarzenia znajdziesz pełny program kulturalny. Strona jest dostępna tylko w języku włoskim.
